Τι είναι οι συμφύσεις;

Οι συμφύσεις αποτελούν μια συχνή επιπλοκή που μπορεί να προκύψει μετά από χειρουργικές επεμβάσεις στη σπονδυλική στήλη, ιδίως στις περιπτώσεις της οσφυϊκής δισκεκτομής (για την αντιμετώπιση της κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου) ή άλλων επεμβάσεων αποσυμπίεσης. Ουσιαστικά, πρόκειται για τον σχηματισμό ουλικού ιστού (ίνωσης) γύρω από τις νευρικές ρίζες και τον σάκο της σκληράς μήνιγγας (επισκληρίδιος χώρος), οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε πόνο και άλλα νευρολογικά συμπτώματα.

Η ίνωση είναι μια φυσική διαδικασία επούλωσης του οργανισμού. Ωστόσο, στην περιοχή της σπονδυλικής στήλης, ο σχηματισμός υπερβολικού ουλώδους ιστού μπορεί να προκαλέσει πίεση και φλεγμονή των νεύρων, οδηγώντας στο σύνδρομο που είναι γνωστό ως «σύνδρομο αποτυχίας της χειρουργικής επέμβασης στη σπονδυλική στήλη».

Γιατί αναπτύσσονται οι συμφύσεις μετά από χειρουργείο στη σπονδυλική στήλη;

Ο σχηματισμός ουλώδους ιστού είναι η φυσική απάντηση του σώματος σε οποιονδήποτε τραυματισμό, συμπεριλαμβανομένης της χειρουργικής επέμβασης. Στη σπονδυλική στήλη, όταν αφαιρείται ένας δίσκος ή γίνεται αποσυμπίεση, δημιουργείται κενός χώρος γύρω από τα νεύρα. Το σώμα γεμίζει αυτόν τον χώρο με ινώδη ιστό. Οι συμφύσεις αναπτύσσονται όταν αυτός ο ιστός είναι υπερβολικός, σκληρός και αγγίζει ή περικλείει τις νευρικές ρίζες. Παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο είναι η έκταση της αρχικής βλάβης, η τεχνική της επέμβασης και η ατομική βιολογική απάντηση του ασθενούς στην επούλωση.

Υπάρχουν και άλλα αίτια που οδηγούν σε συμφύσεις;

Εκτός από την ίδια τη χειρουργική επέμβαση ως εκλυτικό παράγοντα, ορισμένοι προδιαθεσικοί παράγοντες μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο σοβαρών σπονδυλικών συμφύσεων. Αυτοί είναι οι εξής:

  • Αιμάτωμα (συλλογή αίματος) στον επισκληρίδιο χώρο μετά το χειρουργείο, το οποίο χρησιμεύει ως σκαλωσιά για την ανάπτυξη ινώδους ιστού.

  • Λοιμώξεις στην περιοχή της επέμβασης.

  • Επαναλαμβανόμενες χειρουργικές επεμβάσεις στην ίδια περιοχή, καθώς κάθε νέα επέμβαση αυξάνει τον ουλώδη ιστό.

  • Χρόνια φλεγμονή γύρω από τις νευρικές ρίζες.

  • Γενετικοί παράγοντες και η ατομική τάση του ασθενούς να σχηματίζει περισσότερο ουλώδη ιστό.

Ποια είναι τα συμπτώματα των συμφύσεων;

Τα πιο κοινά συμπτώματα που προκαλούν οι συμφύσεις είναι η επανεμφάνιση ή επιδείνωση του πόνου στην πλάτη ή/και στα πόδια, συχνά λίγους μήνες μετά την αρχική χειρουργική επέμβαση. Αυτός ο πόνος περιγράφεται συνήθως ως νευροπαθητικός, δηλαδή κάψιμο, μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα, και μπορεί να είναι διαρκής και βασανιστικός. Επίσης, μπορεί να εμφανιστεί μειωμένη κινητικότητα και δυσκαμψία στην περιοχή. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι τα συμπτώματα αυτά είναι συχνά παρόμοια με αυτά του αρχικού προβλήματος, αλλά οφείλονται πλέον στην πίεση που ασκεί ο ουλώδης ιστός στα νεύρα.

Πώς διαγιγνώσκονται οι συμφύσεις;

Η διάγνωση των σπονδυλικών συμφύσεων βασίζεται σε συνδυασμό της κλινικής εικόνας (συμπτώματα, ιστορικό) και απεικονιστικών εξετάσεων. Η Μαγνητική Τομογραφία (MRI) είναι η κύρια διαγνωστική μέθοδος, καθώς μπορεί να απεικονίσει τον ουλώδη ιστό. Συχνά χρησιμοποιούνται και ενέσεις σκιαγραφικού κατά την MRI, καθώς ο ουλώδης ιστός (συμφύσεις) απορροφά το σκιαγραφικό έντονα, ενώ ο φυσιολογικός νευρικός ιστός όχι, βοηθώντας έτσι στην διαφοροδιάγνωση. Άλλες εξετάσεις, όπως το ηλεκτρομυογράφημα, μπορούν να αξιολογήσουν τη λειτουργία των νεύρων.

Πώς αντιμετωπίζονται οι συμφύσεις;

Η θεραπευτική προσέγγιση για τις συμφύσεις είναι συνήθως συντηρητική και πολυεπίπεδη, καθώς η χειρουργική επανεπέμβαση έχει χαμηλά ποσοστά επιτυχίας. Οι κύριες θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:

  1. Φαρμακευτική Αγωγή:Χρήση νευροπαθητικών φαρμάκων (π.χ. πρεγκαμπαλίνη, γκαμπαπεντίνη) για τη διαχείριση του πόνου, σε συνδυασμό με αντιφλεγμονώδη ή μυοχαλαρωτικά.
  2. Παρεμβατικές Τεχνικές Πόνου:
  • Επισκληρίδιες Ενέσεις:Έγχυση κορτικοστεροειδών και τοπικού αναισθητικού κοντά στην περιοχή των συμφύσεων για μείωση της φλεγμονής και του πόνου.
  • Καταστροφή με Ραδιοσυχνότητες (RF):Χρήση θερμότητας για την απενεργοποίηση των νεύρων που μεταδίδουν το σήμα του πόνου.
  • Διαδερμική Λύση Συμφύσεων (Racz Procedure):Ειδική τεχνική όπου ένας καθετήρας εισάγεται για να διαλύσει μηχανικά και χημικά τις συμφύσεις.
    1. Φυσικοθεραπεία:Έμφαση σε ασκήσεις διάτασης και ενδυνάμωσης για την αύξηση της κινητικότητας και τη μείωση της δυσκαμψίας.
    2. Ελάχιστα Επεμβατικές Τεχνικές:Η χρήση μικροχειρουργικής και ενδοσκοπικής τεχνικής μπορεί να μειώσει το μέγεθος της τομής και τον συνολικό τραυματισμό των ιστών.

Πώς θεραπεύει η επεμβατική ενδοσκοπική νευροπλαστική τις συμφύσεις;

Η επεμβατική ενδοσκοπική νευροπλαστική αποτελεί την πλέον σύγχρονη και ειδική θεραπεία για την επιτυχή αντιμετώπιση των συμφύσεων. Αυτή η μέθοδος αναγνωρίζει ότι ο πόνος συχνά οφείλεται σε παθολογία που δημιουργείται στον επισκληρίδιο χώρο, πέρα από τον ίδιο τον μεσοσπονδύλιο δίσκο. Η επέμβαση πραγματοποιείται μέσω φυσικής διόδου (δια του ιερού σχίσματος), με τον ασθενή υπό τοπική αναισθησία και ελαφρά μέθη να επικοινωνεί με τον γιατρό. Ο έμπειρος και εξειδικευμένος νευροχειρουργός στις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης εισάγει έναν λεπτό πλοηγήσιμο καθετήρα με κάμερα μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα.

Υπό την καθοδήγηση του ασθενή γίνεται αναπαραγωγή της συμπτωματολογίας. Η ακτινοσκόπηση εντοπίζει το ύψος της βλάβης και η ενδοσκόπηση αποκαλύπτει την υποκείμενη παθολογία. Έτσι, η τεχνική εντοπίζει και θεραπεύει παθολογίες που μπορεί να μην ανιχνεύσει η μαγνητική τομογραφία (MRI). Μόλις εντοπιστεί το πρόβλημα, εφαρμόζεται η ενδεδειγμένη θεραπεία, όπως η λύση συμφύσεων, ο απεγκλωβισμός νευρικών ριζών ή η εξαίρεση/συρρίκνωση δομών με χρήση laser.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της επεμβατικής ενδοσκοπικής νευροπλαστικής σε σχέση με τις κλασικές χειρουργικές τεχνικές για την αντιμετώπιση των συμφύσεων;

Σε αντίθεση με τις κλασικές χειρουργικές τεχνικές της σπονδυλικής στήλης, οι οποίες συχνά αποτυγχάνουν ή προκαλούν περαιτέρω προβλήματα λόγω δημιουργίας ουλώδους ιστού και καταστροφής υγιών δομών, η επεμβατική ενδοσκοπική νευροπλαστική προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα. Είναι η λιγότερο τραυματική μέθοδος, δεν δημιουργεί ουλώδη ιστό και χαρακτηρίζεται από άμεση ανάνηψη του ασθενούς.

Επιπλέον, ενώ άλλες επεμβατικές τεχνικές αναφέρονται μόνο σε ένα επίπεδο της σπονδυλικής στήλης, η επεμβατική ενδοσκοπική νευροπλαστική είναι τεχνική πολλαπλών επιπέδων. Διαθέτει 100% διαγνωστική επιτυχία και μπορεί να διαγνώσει και να θεραπεύσει προβλήματα που η MRI αδυνατεί να ανιχνεύσει, καθώς η μαγνητική τομογραφία συχνά δίνει αναξιόπιστα στοιχεία, αδυνατώντας να ξεχωρίσει τη φλεγμονή. Όλα αυτά οδηγούν σε ένα υψηλό ποσοστό επιτυχίας της επέμβασης.

Πόσο διαρκεί η επεμβατική ενδοσκοπική νευροπλαστική και πότε επιστρέφει ο ασθενής στις καθημερινές δραστηριότητές του;

Η επεμβατική ενδοσκοπική νευροπλαστική πραγματοποιείται στην αίθουσα της επεμβατικής ακτινολογίας και είναι ιδιαίτερα σύντομη. Η διάρκειά της είναι μόλις 30-40 λεπτά.

Λόγω του ελάχιστα επεμβατικού χαρακτήρα της και της άμεσης ανάνηψης, ο ασθενής φεύγει από το νοσοκομείο μετά από λίγες μόνο ώρες. Μάλιστα, οι περισσότεροι ασθενείς είναι σε θέση να επιστρέψουν στην εργασία τους την επόμενη κιόλας ημέρα μετά την επέμβαση. Η όλη διαδικασία περιλαμβάνει 3 στάδια διάγνωσης και θεραπείας:

  1. Δυναμική μελέτη, όπου ο μηχανικός ερεθισμόςτης πάσχουσας ρίζας αναπαράγει τη συμπτωματολογία και έχει υψηλή προγνωστική αξία που κυμαίνεται από 87%-100%.
  2. Απεικονιστική μελέτη, όπου η ακτινοσκόπησηεντοπίζει με ακρίβεια το ακριβές ύψος της βλάβης.
  3. Ενδοσκοπική μελέτη, όπου η κάμερααποκαλύπτει την υποκείμενη παθολογία του επισκληρίδιου χώρου για θεραπεία.

Συχνές Ερωτήσεις (FAQs)

  1. Πόσο σύντομα μετά το χειρουργείο μπορεί να εμφανιστούν οι συμφύσεις;

Οι συμφύσεις αρχίζουν να σχηματίζονται αμέσως μετά την επέμβαση ως μέρος της φυσικής διαδικασίας επούλωσης. Τα συμπτώματα, ωστόσο, συνήθως εμφανίζονται 3 έως 12 μήνες μετά τη χειρουργική επέμβαση, όταν ο ουλώδης ιστός έχει ωριμάσει και αρχίζει να ασκεί πίεση στα νεύρα.

  1. Μπορούν οι συμφύσεις να προληφθούν;

Ναι, υπάρχουν μέθοδοι πρόληψης, αν και καμία δεν εγγυάται 100% επιτυχία. Κατά τη διάρκεια του αρχικού χειρουργείου, ο νευροχειρουργός μπορεί να χρησιμοποιήσει ειδικά υλικά/τζελ (π.χ. αντι-συμφυτικά πηκτώματα) ή μεμβράνες για να δημιουργήσει ένα φράγμα μεταξύ του νευρικού ιστού και της περιοχής όπου αναπτύσσεται ο ουλώδης ιστός.

  1. Είναι οι συμφύσεις πάντα επώδυνες;

Όχι. Πολλοί ασθενείς αναπτύσσουν ένα βαθμό ουλής μετά το χειρουργείο, αλλά μόνο ένα υποσύνολο αυτών θα εμφανίσει συμπτώματα και πόνο που να χρήζουν θεραπείας. Ο πόνος εμφανίζεται όταν οι συμφύσεις είναι αρκετά εκτεταμένες ή σκληρές ώστε να συμπιέζουν ή να προκαλούν φλεγμονή στα ευαίσθητα νευρικά στοιχεία.

  1. Ποιοι ασθενείς διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης συμφύσεων;

Μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν ασθενείς με παχυσαρκία, διαβήτη, όσοι έχουν υποβληθεί σε πολλαπλά χειρουργεία στην ίδια περιοχή, καθώς και εκείνοι που εμφάνισαν μεγάλο αιμάτωμα ή λοίμωξη αμέσως μετά την αρχική επέμβαση.